Johny doet een oproep in het tv-programma ‘Vermist’. Hij zoekt zijn vader. 22 jaar geleden is hij uit huis geplaatst en kwam hij in een pleeggezin terecht. De laatste woorden van zijn vader waren: “Op een dag zoek je mij weer op.” En die dag was aangebroken.
De vader was een woonwagenkampbewoner. De moeder bleek een alcoholist die haar kind verwaarloosde. Toen vader ook nog in de gevangenis belandde, greep jeugdzorg in en haalde het kind weg. Vader heeft zijn kind nog één keer mogen zien en was het daarna voorgoed kwijt. Vader heeft uiteindelijk een nieuw gezin gesticht in de buurt van zijn zussen in het woonwagenkamp. Wat is de reden dat het kind weg gerukt is uit zijn eigen omgeving? Waarom werd het kind niet bij een van de tantes ondergebracht? Waarom mocht het kind zijn vader niet meer zien? Ik vind het echt een schande, wat de vader en het kind is aangedaan. “Ik heb mijn vader nodig,” gaf de nu 26-jarige Johny aan. Gelukkig konden ze elkaar vervolgens in de armen sluiten.
Spoorloos
Het programma ‘Spoorloos’ toonde twee Koreaanse geadopteerde jonge mensen, Jiska en Melchior, die op zoek zijn naar hun vader in Korea. Ze vertelden elk, los van elkaar, hun verhaal. Namelijk dat zij beiden aan de drugs geweest zijn. De oudste, Melchior, was vier jaar oud toen hij in Nederland terecht kwam en wist zich nog een aantal zaken te herinneren. Zoals dat hij in het kindertehuis op de vloer sliep. In elk geval voelden beiden zich ‘ontworteld’, uit hun eigen omgeving weg gerukt. Ook deze moeder bleek na de geboorte van de tweede de kinderen flink te verwaarlozen. Achteraf vermoedt vader een postnatale depressie en heeft hij spijt van alles wat er gebeurd is, maar toen vond hij haar een slechte moeder en zij werd weg gestuurd. Omdat hij werkte, werden de kinderen eerst ondergebracht bij zijn ouders, maar hij wilde hen niet tot last zijn en stond zijn kinderen af, zonder dat zijn ouders dat wisten. Terugblikkend zegt hij dat ook hij een slechte vader was geweest.
Schreeuw om hulp
Het gaat er mij niet om wie wel of niet schuldig was en of de kinderen terecht of niet uit huis werden geplaatst of ter adoptie werden afgestaan. Gedane zaken nemen geen keer. Het gaat mij erom, dat instanties er zoveel mogelijk voor dienen te zorgen dat een kind binnen het eigen gezin kan opgroeien. Lukt dat niet, dan bij een familielid. Lukt dat niet, dan bij een kennis. Alles moet op alles gezet worden, dat het kind in zijn of haar eigen omgeving, dorp, stad, land kan blijven. Het is niet voor niets dat zo veel jongeren trachten weg te lopen uit de (gesloten) instellingen. Dat is een schreeuw om hulp, om aandacht, om liefde en geborgenheid. De geborgenheid van de eigen omgeving.
Iemand die ontworteld is, heeft namelijk geen ‘vaste grond onder de voeten’, die zal ongelukkig zijn en waarschijnlijk zonder enige vorm van therapie of andere ondersteuning ook blijven als die wortels te abrupt zijn afgehakt. Programma’s als ‘Vermist’ en ‘Spoorloos’ maken dit op pijnlijke wijze duidelijk als kind en ouder elkaar weer in de armen sluiten.
Kind straffen alsof het fout is geweest
Als ik dit soort programma’s zie, besef ik des te meer dat elk mens zijn of haar geschiedenis moet kennen en dat elk kind het beste gedijt in zijn of haar eigen natuurlijke omgeving. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, waarin een kind wel gered moet worden, en waarin een kind zo ver mogelijk uit het zicht moet blijven van een vader of moeder. Maar zelfs dan zou ik zeggen, dat degene die het kind heeft mishandelt, verwaarloost of iets dergelijks, weg gerukt moet worden uit de omgeving, maar niet het kind zelf. Dat is het kind straffen alsof het schuldig is geweest.
Veiligheid en geborgenheid
Uithuisplaatsingen vinden nog steeds plaats. En nog steeds raken kinderen ‘ontworteld’. De Raad voor de Kinderbescherming, die tot taak heeft kinderen te beschermen, zou niet alleen gericht moeten zijn op korte-termijn-oplossingen, wat over het algemeen het bieden van veiligheid voor het kind behelst. Men zou veel meer gericht moeten zijn op de lange termijn, waarbij naast veiligheid ook gekeken wordt naar geborgenheid: de eigen familie, de tradities, normen en waarden en de vertrouwde omgeving. De wortels moeten niet afgehakt, maar gevoed worden.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in het digitale magazine van De Stem van de Ummah
