De waarheid zeggen

Al voor de tweede keer die ochtend bekroop mij een ongemakkelijk gevoel. Het leek erop dat de anderen allemaal precies wisten wat er van hen verwacht werd en dat ik daar als vreemde eend in de bijt of misschien zelfs het lelijke eendje niet tussen paste. We zaten in een kring en bij nader inzien zag ik dat de andere deelnemers slofjes aan hadden, terwijl ik als enige mijn laarzen aan had gehouden. Toen de workshopleidster vervolgens ook nog eens zei dat ze Florence Nightingale was, en de opdracht gaf om haar vragen te stellen, dacht ik: "Waar ben ik beland?"

Een lieve vriendin had mij uitgenodigd voor de workshop 'het helende verhaal'. Ik had erg getwijfeld of ik zou gaan - uit mezelf zou ik zo'n workshop niet zo gauw gekozen hebben - maar ik besloot af te gaan op haar inschatting dat het goed voor me zou zijn. 's Ochtends zat het treinverkeer niet mee. De eerste trein vanuit Amersfoort Schothorst reed niet, de tweede kwam een paar minuten te laat, waardoor ik de aansluiting naar Utrecht miste. Ik kwam een half uur te laat op Utrecht Centraal aan. Gelukkig dat mijn vriendin op me wachtte, want ik had verzuimd het adres op te schrijven, aangezien ik me dus had voorgenomen mij helemaal over te geven aan wat ging komen. Vandaar ook dat ik verbaasd was, dat we nog een flink eind moesten rennen om tien minuten te laat buiten adem binnen te sluipen, als een dief in de nacht. Dat rennen hoefde voor mij niet zo nodig - ik kon er toch niets aan doen dat we te laat waren - maar mijn vriendin zei, dat dat niet op prijs zou worden gesteld. Haar was voorgesteld om zelf wel op tijd te komen, dan moest ik me maar door Phoenix laten leiden. "O mijn God," dacht ik, toen ik dat hoorde. Alleen het idee, dat iemand voorstelt dat ik me door een andere god dan de ene God zou moeten laten leiden, riep in mij weerstand op. Het was dat ik vertrouwde op het instinct van mijn wijze vriendin, anders had ik gelijk rechtsomkeert gemaakt. 

Ik besefte, dat ik ook best moeite had om de waarheid te zeggen

Toen de opdracht kwam om een sprookjesfiguur, personage uit een verhaal, legende, film of iets dergelijks te kiezen, diens pijn en medicijn te beschrijven, zag ik ineens Pinokkio op mijn netvlies verschijnen. 'Pinokkio? Waarom jij? Je liegt de boel bij elkaar, dat past toch niet bij mij?' dacht ik. Maar ja, klaarblijkelijk had Pinokkio mij iets te vertellen. Ik dacht na over het personage van Pinokkio. Wat was zijn pijn? Hij was best vaak stout, maar durfde dat niet op te biechten aan Gepetto. Hij was bang om straf te krijgen of niet geaccepteerd te worden. Ik besefte, dat ik ook best moeite had om de waarheid te zeggen. Ik lieg dan wel niet, maar ben regelmatig omfloerst geweest in mijn manier van spreken omdat ik het lastig vond om anderen te overtuigen van mijn gelijk. Ik heb vaak het gevoel gehad dat het om een wedstrijd ging van wie het best kan praten en ik wist bij voorbaat dat ik dat toch niet zou winnen. Ik ben geen prater. Bovendien was ik heel vaak zelf nog niet eens overtuigd van mijn gelijk, want er valt altijd iets tegen in te brengen. Hoe kon ik het dan aan anderen overbrengen? 

Het medicijn voor Pinokkio was om toch maar 'de waarheid' te zeggen en de gevolgen te accepteren. 

In tweetallen vertelden we elkaar een scène uit het verhaal van Pinokkio waaruit de pijn en het medicijn duidelijk werden. "Ik ben Pinokkio," klonk het een beetje onwennig uit mijn mond. Mijn gesprekspartner keek mij vol liefdevolle aandacht aan, waardoor ik me aangemoedigd voelde om verder te gaan. "Ik ben Pinokkio, en als ik lieg, word mijn neus steeds langer. Iedereen kan het aan mij zien, als ik de waarheid niet spreek. Iedereen kan zien, dat ik stout ben geweest. En het rare is, dat mijn neus ook langer wordt alleen maar vanwege mijn gedachte, dat anderen zouden kunnen denken dat ik lieg. En soms weet ik zelf niet eens zeker wat waar of niet waar is. Hoe kan ik dan de waarheid zeggen? Ik ben ook bang dat Gepetto boos op mij wordt, als ik vertel wat ik voor stouts gedaan heb. Daarom ben ik weg gelopen van huis. Ver weg. En ik maak zo veel plezier met anderen dat ik thuis helemaal vergeet. Totdat ik er op de kermis achter kom, dat men ons in ezels wil veranderen. Ik ontsnap en heb spijt van alles dat ik gedaan heb. Ik besluit Gepetto de waarheid te zeggen, wat er ook gebeurt."

En ik voelde daadwerkelijk de troostende armen van Gepetto om mij heen

  

Nadien vroeg de begeleidster hoe het was om de waarheid te zeggen en wat het gevolg was. Ik vertelde dat Gepetto al lang blij was dat ik weer thuis was en dat hij mij in de armen sloot. En ik voelde daadwerkelijk de troostende armen van Gepetto om mij heen. Het was goed zo. 

Aan het eind van de dag werd nog gevraagd wat ik als Pinokkio mee wilde nemen van die dag. Het antwoord wist ik gelijk, namelijk dat ik niet alles hoef te weten. Dat het niet erg is om niet te weten. Daarnaast kwam ik ook een paar dagen later tot het inzicht dat de angst om 'de waarheid' te zeggen omgezet moet worden in zelfvertrouwen om te zeggen hoe je ergens in staat. De wijze waarop 'de waarheid' gezegd wordt, is namelijk erg belangrijk. Emoties als angst, onzekerheid en boosheid zullen op onbewust niveau de communicatie altijd blokkeren. 

Ik realiseerde me tot slot ook, dat ik moet ophouden mijzelf wijs te maken dat ik geen prater ben. Een verhaal vertellen of navertellen kan iedereen. Ik moest er gewoon voor gaan zitten, mijn toon en tempo aanpassen om het spannender te maken, en er op vertrouwen dat de woorden uit mijn mond stroomden. Ik kroop als het ware in de huid van Pinokkio, totdat ik zelfs mijn houterigheid ervoer. Ook ik word wel eens stijfjes of afstandelijk genoemd door mensen die mij nog niet kennen. Ook ik wilde graag net als Pinokkio een echte jongen worden. De workshop 'het helende verhaal' boorde een creativiteit in mijzelf aan die ik vergeten was, die verstopt lag onder een dikke laag stof uit mijn kindertijd. 

Ik moet ophouden mijzelf wijs te maken dat ik geen prater ben

Het is nu een aantal dagen geleden dat ik deze workshop gevolgd heb, maar ik ben er nog steeds vol van. Mijn vriendin had gelijk gehad. En ik had gelijk om op haar te vertrouwen.